Kwartiermaker Lilian Marijnissen:
Het initiatief sluit aan bij een bredere beweging: juridische hulp moet laagdrempeliger, menselijker en begrijpelijker. Niet alleen beschikbaar, maar ook écht toegankelijk.
Toegang tot het recht: meer dan loketten
Wanneer we spreken over ‘toegang tot het recht’, gaat het vaak over fysieke of digitale loketten waar mensen terecht kunnen. Maar toegang betekent meer dan dat. Het gaat er ook om dat mensen begrijpen wat er speelt, wat hun rechten zijn en welke stappen ze kunnen zetten.
Daar zit in de praktijk nog steeds een groot probleem. Juridische taal is vaak ingewikkeld, documenten zijn moeilijk leesbaar en processen voelen ondoorzichtig. Niet alleen voor mensen met weinig juridische ervaring, maar soms ook voor professionals.
Lilian Marijnissen zegt daarover treffend: “De overheid is voor veel mensen steeds verder weg.”
En dat zie je niet alleen in de afstand tot instanties, maar ook in de afstand tot de taal, de regels en het gevoel dat juridische hulp voor gewone mensen onbereikbaar is geworden.
Legal Design:
toegankelijkheid begint bij vorm en taal
Hier komt Legal Design in beeld. Legal Design is een manier van denken en werken die juridische informatie ontwerpt vanuit het perspectief van de gebruiker. Het combineert juridische denkkracht met Design Thinking: een methode waarbij je problemen oplost door te kijken naar de mensen die er direct mee te maken hebben.
Design Thinking gaat over mensgerichte oplossingen, afgestemd op de beleving, het taalgebruik en de behoeften van gebruikers. Binnen het recht betekent dit dat we juridische informatie, contracten, processen en diensten zo moeten inrichten dat ze daadwerkelijk begrijpelijk en bruikbaar zijn.
Dat vraagt om een omslag. Want juristen zijn gewend te schrijven voor elkaar, in juridisch jargon en met complexe structuren. Over gecompliceerde regels, onleesbare contracten en standaardbrieven vol vaktalen zijn daar dagelijkse voorbeelden van. Ook het feit dat juridische hulp vaak moeilijk vindbaar of ontoegankelijk is, hoort bij dat grotere probleem.
Toegankelijk recht in de praktijk
In Nederland zijn er gelukkig steeds meer initiatieven die de toegankelijkheid van het recht verbeteren. Niet alleen door de beschikbaarheid van hulp te vergroten, maar ook door aandacht te hebben voor de vorm en begrijpelijkheid van juridische informatie.
Organisaties zoals Klaarlicht zetten zich in om juridische communicatie eenvoudiger te maken door te werken met begrijpelijke taal, visuele elementen en gebruiksvriendelijke opbouw. Niet om het simpeler te maken dan het is, maar juist om het toegankelijk te maken zonder af te doen aan de juridische kwaliteit.
Het werk van Lilian Marijnissen is een belangrijke stap voorwaarts. Maar toegankelijk recht begint niet pas in de toekomst. Het begint nu. Bij organisaties die elke dag laten zien dat het anders kan. Dat juridische hulp dichtbij, duidelijk en bruikbaar kan zijn.
Bij Klaarlicht dragen we daar met plezier aan bij.